آیا می‌دانید دستگاه روغن گیری چیست؟ از کاربرد این تجهیزات در صنایع غذایی باخبر هستید؟ دستگاه روغن گیری که تحت عنوان دستگاه روغن کشی نیز از آن یاد می‌شود یکی از پرکاربردترین و اصلی‌ترین ماشین آلات در صنایع غذایی محسوب می‌شود. از این دستگاه، همان‌طور که از نامش پیداست به منظور استخراج روغن از دانه‌ها و میوه‌های روغنی استفاده می‌شود.
این دستگاه در دنیای امروز مصارف گسترده‌ای دارد؛ به این معنا که نه تنها کارخانجات و کارگاه‌ها، بلکه کسب و کارهای خانگی نیز از آن به عنوان عنصر اولیه راه‌اندازی کسب و کار استفاده می‌کنند. در این راهنما قصد داریم به صورت جامع و مفصل در رابطه با انواع مختلف دستگاه‌های روغنگیری، طرز کار آن‌ها و مشخصات و ویژگی‌های منحصربه‌فرد این تجهیزات با شما صحبت کنیم. اگر قصد خرید دستگاه روغن‌کشی دارید، پیشنهاد می‌شود تا انتهای این مطلب همراه ما باشید!
دستگاه روغن‌کشی یا روغن گیر، دستگاهی بوده که می‌توان به کمک آن اقدام به استخراج روغن از دانه‌ها و گیاه‌های روغن‌دار نمود. این دستگاه ضمن کاربرد در صنایع غذایی و خوراکی در صنایع بهداشتی و دارویی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به طور معمول هر نوع گیاه روغنی یک روش روغنگیری خاصی را می‌طلبد؛ از این رو لازم است با شناخت نوع گیاه اقدام به خرید بهترین دستگاه روغن گیری و استفاده از روش روغنگیری مناسب کنید تا روغن خروجی از کیفیت بالایی برخوردار باشد. این تجهیزات در انواع مختلف صنعتی، نیمه صنعتی و خانگی در بازار موجود هستند که شما می‌توانید بر حسب نیاز و حجم تولید بهترین مدل را انتخاب و خریداری کنید.
متخصصانی که در حوزه روغن گیری مشغول به فعالیت هستند از روش‌های مختلفی برای استخراج روغن استفاده می‌کنند. به طور کل روش‌های روغنگیری را می‌توان بر اساس شیوه تولید به دو دسته اصلی روغن گیری به روش پرس سرد یا کلد پرس و روغن گیری به روش پرس گرم یا هات پرس تقسیم‌بندی کرد. طبق تجربه و تحقیقاتی که در زمینه نحوه کار دستگاه‌های روغن‌کشی انجام شده است، روغنگیری به روش پرس سرد در مقایسه با پرس گرم سالم‌تر و بهتر است.
روغنی که با استفاده از روش پرس سرد به دست می‌آید برای مصارف خوراکی بهترین گزینه است. در این روش، روغن با فشار مکانیکی روی دانه‌ها و میوه‌های روغنی گرفته شده و در معرض دمای بیش از ۴۹ درجه سانتی‌گراد قرار نخواهد گرفت. علاوه بر این، روغنی که با استفاده از این روش به دست می‌آید از لحاظ کیفیت، طعم و عطر نیز بهتر است؛ چرا که تمام ارزش غذایی دانه روغن‌دار پس از تبدیل شدن به روغن در آن حفظ خواهد شد. در صورتی که در روش پرس گرم این موضوع برعکس بوده و دانه یا گیاه روغن‌دار در معرض حرارت بالا قرار می‌گیرد و در اثر قرارگیری در معرض گرمای شدید بسیاری از خواص و فواید خود را از دست می‌دهد.
روش کار با دستگاه روغن گیری پرس سرد بسیار ساده است. کاربر فقط باید دانه‌ای که می‌خواهد از آن روغن بگیرد را داخل قیف بالای دستگاه بریزد و منتظر باشد که عملیات روغنگیری انجام بگیرد. دستگاه به صورت اتوماتیک با فشار مکانیکی روی دانه‌ها روغن موجود در گیاه روغنی را از آن خارج کرده و تحویل می‌دهد. لازم به ذکر است که مقدار آنتی اکسیدان و ویتامین‌های طبیعی موجود در روغن تولید شده به روش کلد پرس در مقایسه با روش هات پرس بسیار بیشتر می‌باشد.
در حقیقت می‌توان گفت که پرس سرد بهترین روش در میان راهکارهای مختلف روغن گیری به حساب می‌آید. در این روش از هیچ‌گونه ترکیب شیمیایی به منظور گرفتن روغن استفاده نشده و بدون اعمال هرگونه آسیب به ساختار دانه روغنی، روغن حاصل می‌شود. به عنوان مثال در روغن گیری از کنجد ابتدا دانه‌های کنجد تحت فشار قرار گرفته و دمای پایین بر آن‌ها اعمال می‌شود. سپس لِرد موجود در روغن به وسیله فیلتر از آن جدا شده و روغن با کیفیت عالی به همراه بوی مطبوع و طعم مطلوب آماده استفاده خواهد شد.
ناموجود
ناموجود
روش پرس گرم دومین روش روغنگیری و یکی از روش‌های استخراج روغن به روش شیمیایی به حساب می‌آید. در این روش طرز تهیه روغن یک مرحله بیشتر از دستگاه پرس سرد دارد. اگر اقدام به خرید دستگاه روغن گیری پرس گرم کرده‌اید، قبل از این که دانه‌های مورد نظر را وارد دستگاه کنید باید آن‌ها را در دیگ‌های بزرگی گرم کرده و سپس با وارد نمودن فشار بالا به دانه‌ها اجازه دهید که دستگاه عملیات روغن‌کشی را انجام دهد.
عموماً این روش برای روغنگیری از ذرت و آفتابگردان مورد استفاده قرار می‌گیرد. از آن جایی که دستگاه روغن گیری پرس گرم میزان روغن بیشتری را تحویل می‌دهد، برای کارخانه‌های بزرگ با تولید روزانه انبوه گزینه بهتری محسوب می‌شود. اما با این حال، باید بدانید که در این روش از ترکیبات شیمیایی استفاده شده، دانه‌های روغنی در معرض حرارت بالا قرار گرفته و خواص و کیفیت اصلی خود را پس از استخراج روغن از دست می‌دهند. در نتیجه تنها مزیت این دستگاه تولید روغن با حجم بالاتر است اما روغن حاصل شده از کیفیت و طعم و عطر چندان خوبی برخوردار نمی‌باشد.
در این روش عموماً از ماده شیمیایی به نام هگزان استفاده می‌شود. هگزان یک نوع حلال شیمیایی بوده که در روش هات پرس با روغن موجود در دانه ترکیب شده و باعث می‌شود که تقریباً صد در صد روغن دانه استخراج شود. به بیان دیگر، روغنی که به این شیوه به دست می‌آید خوراکی نبوده و در واقع روغن خام به حساب می‌آید؛ از این رو باید پیش از استفاده تصفیه شود تا مواد مضر از آن خارج گردد.
همان‌طور که گفته شد در روش کلدپرس به طور معمول روغن به دست آمده حداکثر تحت دمای ۴۹ درجه (بین ۳۰ الی ۴۹) قرار می‌گیرد و این حرارت پایین هیچ‌گونه آسیبی به ترکیبات شیمیایی روغن وارد نخواهد کرد. اما با این حال نمی‌توان به این نکته اشاره نکرد که پرس سرد نمی‌تواند صد در صد روغن را از دانه یا گیاه روغن‌دار خارج کند اما در عوض به سلامت روغن هیچ‌گونه آسیبی وارد نخواهد کرد.
این دستگاه روغنگیری پرس سرد قابلیت روغنگیری از انواع دانه های روغنی مانند: سیاهدانه، کلزا، کنجد، آفتابگردان، فندق، هسته انار، هسته انگور، کرچک، سویا و… را دارد.
علاوه بر روش پرس سرد و گرم، روش دیگری تحت عنوان فشاری وجود دارد که خوب است با آن آشنا شوید. برخی از دانه‌های روغنی تنها با اعمال فشار روغن پس می‌دهند و نیاز به عملیات بزرگ‌تر و سخت‌تری ندارند. دستگاه‌های روغنگیری فشاری نیز در ابعاد مختلف در بازار موجود هستند که بر اساس نوع گیاه روغنی فشار متفاوتی اعمال می‌کنند. له شدن دانه‌های روغن‌دار باعث می‌شود که روغن از آن‌ها به خوبی استخراج شود.
در این تجهیزات فیلترها و صافی‌هایی نیز تعبیه شده است که روغن به دست آمده را صاف و تمیز خواهند کرد. پس از اتمام فرآیند روغن گیری توسط این دستگاه، به منظور بسته‌بندی روغن به دست آمده می‌توان از دستگاه‌های پرکن استفاده کرد. عموماً دستگاه‌های پرکن مایعات غلیظ برای پر کردن ظروف روغنی که حاصل از این دستگاه هستند گزینه مناسبی محسوب می‌شوند.
دستگاه‌های روغنگیری در انواع مختلف خانگی، صنعتی و نیمه صنعتی در بازار موجود هستند که هر یک از آن‌ها از ابعاد، ظرفیت و روش تولید خاصی برخوردار می‌باشند. در ادامه با هر کدام از دستگاه‌های مذکور به صورت مجزا آشنا خواهیم شد:
همان‌طور که از نام این دستگاه پیداست، کاربری خانگی دارد. مدل‌های فشاری و پرس سرد و گرم دستگاه‌های روغن‌کشی خانگی در ابعاد کوچک رومیزی طراحی، تولید و به بازار عرضه می‌شوند و عموماً در مغازه‌های روغنگیری و منازل مورد استفاده قرار می‌گیرند. از لحاظ قیمت، دستگاه‌های خانگی مقرون به صرفه هستند و می‌توان از آن‌ها به عنوان یک کسب و کار کوچک استفاده کرد.
برای آشنایی بیشتر با دستگاه روغن گیری خانگی، پیشنهاد می کنیم مقاله “دستگاه روغن گیری خانگی چیست و چه کاربردی دارد؟” از دانشنامه تخصصی آی فودز را مطالعه کنید.
این دستگاه در مقایسه با نمونه‌های رومیزی یا خانگی ابعاد بزرگ‌تری داشته و امکانات بهتری دارد. کارگاه‌های کوچک که چند قدم از کسب و کارهای خانگی و مغازه‌های کوچک روغنگیری جلوتر هستند می‌توانند از این تجهیزات استفاده کنند. قیمت دستگاه‌های روغنگیری نیمه صنعتی یا کارگاهی در مقایسه با مدل‌های خانگی بیشتر و نسبت به مدل‌های صنعتی کمتر است.
دستگاه روغن گیری صنعتی کاربری صنعتی داشته و برای کارخانجات بزرگ و کارگاه‌هایی که حجم تولید روزانه آن‌ها بالا بوده گزینه مناسبی است. این تجهیزات از لحاظ ابعاد در مقایسه با نمونه‌های نیمه صنعتی و خانگی بزرگ‌تر بوده و ظرفیت بالاتری دارند. دستگاه‌های روغنگیری صنعتی قیمت بالاتری نسبت به دو نمونه قبلی داشته و فضای بیشتری را اشغال می‌کنند.
با مشاهده فیلم زیر می توانید با دستگاه روغن گیری صنعتی پرس سرد و استفاده از آن آشنا شوید:
روغن کنجد گیاهی یکی از پرفایده‌ترین و بهترین روغن‌های موجود در بازار است که برای بدن خواص زیادی را در پی دارد. این روغن برای درمان و جلوگیری از ابتلا به بیماری‌هایی مثل هپاتیت، میگرن و دیابت بسیار مفید می‌باشد. علاوه بر این، روغن کنجد برای بیماری‌های پوستی، التهاب، سرطان پوست و… نیز کمک‌کننده است. معمولاً دستگاه‌های روغنگیری کنجد از سیستم فشاری و پرس سرد بهره‌گیری می‌کنند. قیمت این دستگاه‌ها مقرون به صرفه بوده و می‌توان با کمک آن‌ها اقدام به انجام عملیات روغنگیری برای سایر گیاهان روغن‌دار نیز نمود.
استفاده از روش پرس گرم برای استخراج روغن از دانه‌های کنجد پیشنهاد نمی‌شود؛ چرا که دستگاه روغن‌کشی به روش هات پرس مضراتی نظیر بوی بد در حین سرخ کردن، افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های گوارشی و عروقی، افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه و کبد و… را در پی دارد.
برای آشنایی بیشتر با دستگاه روغن گیری کنجد، پیشنهاد می کنیم مقاله “آشنایی با دستگاه روغن گیری کنجد و کاربرد آن” از دانشنامه تخصصی آی فودز را مطالعه کنید.
زیتون دارای خواص درمانی زیادی بوده که با مصرف خودِ میوه یا روغن آن می‌توان ابتلا به بیماری‌هایی مثل پوکی استخوان و بیماری‌های قلبی و عروقی را کاهش داد. علاوه بر این، مصرف زیتون به بهبود سیستم گوارشی بدن، کاهش فشار خون، بهبود جریان خون، پیشگیری از ابتلا به سرطان و کاهش میزان التهاب در مفاصل نیز کمک می‌کند. دستگاه‌های روغنگیری زیتون مناسب برای استخراج روغن از این میوه پر خاصیت هستند.
معمولاً برای استخراج روغن از زیتون از دستگاه‌های روغن‌کشی حرفه‌ای‌تر نظیر پرس گرم و سرد استفاده می‌شود. همان‌طور که گفته شد، دستگاه‌هایی که از روش پرس سرد و گرم بهره‌گیری می‌کنند در مقایسه با سیستم فشاری روش پیچیده‌تری دارند و در نهایت روغن بهتری تحویل می‌دهند.
جالب است بدانید که در زمان گذشته روغن‌کشی از زیتون به شیوه سنتی انجام می‌شد؛ به این ترتیب که ابتدا میوه‌های زیتون را جمع‌آوری و آسیاب کرده و بعد در معرض حرارت قرار می‌دادند تا عملیات روغنگیری انجام پذیرد. از آن‌جایی که روغن زیتون جزو پرطرفدارترین روغن‌های گیاهی در انواع غذاها و سالاد‌ها به حساب می‌آید، تجهیزات روغن‌کشی از آن‌ها در نمونه‌های صنعتی و خانگی در بازار موجود می‌باشد.
پیشنهاد ما این است که اگر هنوز اقدام به خرید دستگاه روغن‌کشی نکرده‌اید، ابتدا نیاز و میزان حجم تولید روزانه را در نظر بگیرید و بعد به سراغ نمونه صنعتی یا خانگی بروید.
برای آشنایی بیشتر با دستگاه روغن گیری کنجد، پیشنهاد می کنیم مقاله “آشنایی با نحوه عملکرد دستگاه روغن کشی زیتون” از دانشنامه تخصصی آی فودز را مطالعه کنید.
روغن سیاه دانه به دلیل خواص آنتی اکسیدانی که دارد، به کاهش التهابات درون بدن و مشکلات پوستی کمک شایانی می‌کند. سیاه دانه گیاهی گلدار با گل‌هایی به رنگ‌های بنفش و سفید بوده که بومی جنوب غربی آسیا می‌باشد. این گیاه میوه‌هایی به نام سیاهدانه می‌دهد. روغن سیاهدانه برای مو و پوست، لاغری و درمان بیماری‌های تنفسی مثل آسم و سینوزیت بسیار مفید است. روش روغنگیری از سیاهدانه نیز مشابه زیتون بوده و به دلیل استفاده محدودی که دارد عموماً در مغازه‌های کوچک و نیمه صنعتی روغن‌کشی می‌شود.
روغن بادام در صنایع مختلف خوراکی و غیرخوراکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. نوع روغنگیری از بادام عموماً به صورت فشاری است؛ در نتیجه می‌توان از دستگاه‌های روغنگیری معمولی برای استخراج روغن از بادام استفاده کرد. کاربرد عمده روغن بادام برای مراقبت از پوست و مو است.
لازم به ذکر است که این روغن از مهم‌ترین مواد غذایی دارای ویتامین E بوده و اکثر لوازم آرایشی و بهداشتی که در آن‌ها از بادام بهره‌گیری شده است دارای چربی بالایی می‌باشند. ازجمله مهم‌ترین قطعات دستگاه روغن گیری بادام، سیلندر و ماردون است. عملکرد این دو قطعه مثل عملکرد تایر برای ماشین می‌باشد.
گیاهان دارویی نقش بسیار مهمی در زندگی انسان ایفا کرده و به دلیل عوارض کمی که دارند برای درمان بسیاری از بیماری‌ها تجویز می‌شوند. عصاره‌گیری از گیاهان به روش‌های مختلفی امکان‌پذیر است. در گذشته به علت عدم وجود امکانات کافی برای استخراج عصاره گیاهان دارویی از چرخ‌های عصاری استفاده می‌شد اما امروزه با توجه به پیشرفت تکنولوژی چرخ‌های عصاری دیگر کاربرد سابق را نداشته و دستگاه‌های روغنگیری مدرن جایگزین آن‌ها شده‌اند.
این دستگاه‌ها در انواع مختلف تولید شده و دانه‌های روغنی دارویی را به دو روش سرد و گرم عصاره‌گیری می‌کنند. لازم به ذکر است که دستگاه‌های روغنگیری دارویی علاوه بر استخراج عصاره انواع گیاه می‌توانند بسیاری از دانه‌ها را نیز روغنگیری کنند. دانه‌هایی مثل انار، تخم آفتابگردان، انگور، هسته خرما، دانه سیاه و… که همگی در دمای مشخصی عصاره‌گیری می‌شوند.
برای انجام عصاره‌گیری نیازی به حضور نیروی انسانی نبوده و این یک مزیت برای دستگاه روغن گیری گیاهان دارویی به حساب می‌آید؛ چرا که این تجهیزات دارای قابلیت تنظیم اتوماتیک بوده و می‌توانند فرآیند روغن‌کشی را به صورت خودکار به انجام رسانند.
بیایید قبول کنیم که دستگاه روغن گیری جزو اختراعات هوشمندانه تاریخ محسوب می‌شود! این تجهیزات کارآمد نه تنها در صنایع غذایی بلکه در صنعت داروسازی نیز نقش پررنگی را ایفا می‌کنند. در ادامه با ویژگی‌های دستگاه روغن‌کشی گیاهان دارویی بیشتر آشنا خواهیم شد:
از آن‌جایی که دستگاه‌های روغنگیری مجهز به سیستم‌های مدرن هستند، بسیار کم مصرف می‌باشند. دستگاه‌های مذکور مجهز به موتورهای پیشرفته و هوشمند بوده و میزان برق مصرفی آن‌ها به اندازه مصرف برق یک یخچال یا تلویزیون است. البته ناگفته نماند که سالانه مدل‌های جدیدتر و بهتری از این دستگاه وارد بازار می‌شوند که هر یک از آن‌ها از نظر مصرف انرژي در مقایسه با نمونه‌های قدیمی عملکرد مناسب‌تری دارند.
یکی از عمده‌ترین سوالاتی که در زمینه خرید دستگاه روغن گیری از سوی خریداران پرسیده می‌شود، قیمت این ماشین آلات است. همان‌طور که گفته شد، دستگاه‌های روغن‌کشی در انواع مدل‌های مختلف طراحی شده و به بازار عرضه می‌شوند. هر یک از این تجهیزات دارای مشخصات منحصربه‌فردی هستند که بر قیمت نهایی محصول تأثیرگذارند. اما به طور کل می‌توان گفت که قیمت این دستگاه‌ها بر اساس قدرت موتور، جنس و قدرت بدنه دستگاه، شرکت تولیدکننده، میزان انرژی مصرفی، ابعاد و ظرفیت دستگاه، نوع روغنگیری و … محاسبه می‌شود. پینشهاد می‌شود هنگام خرید دستگاه روغن گیری ضمن توجه به قیمت، به فاکتورهای مهم دیگری مثل گارانتی، طول عمر مفید، سلامت دستگاه و کیفیت آن نیز دقت داشته باشید.
به منظور راه‌اندازی یک کسب و کار موفق که منجر به کسب سود بالا شود به یک برنامه‌ریزی هدفمند و دقیق نیاز خواهید داشت. در ادامه پارامترهایی را به شما معرفی خواهیم کرد که می‌توانید با در نظر گرفتن آن‌ها اقدام به راه‌اندازی کسب و کار با کمک دستگاه روغن گیری کنید:
اولین فاکتور سرمایه اولیه برای راه‌اندازی کسب و کار است. توان خرید مواد اولیه با کیفیت عالی و استفاده از دستگاه روغن گیری جزو پارامترهایی هستند که برای عملی کردن آن‌ها به میزان سرمایه مشخصی نیاز پیدا خواهید کرد.
ناموجود
ناموجود
دومین قدم انتخاب مکان مناسب برای تأسیس فروشگاه است. از آن‌جایی که روغن‌های ارگانیک و گران قیمت در محله‌های نسبتاً خوب شهر فروش بهتری دارد، پیشنهاد می‌شود فروشگاه خود را در خیابان‌های چنین محلاتی راه‌اندازی کنید.
یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین نکاتی که لازم است هنگام راه‌اندازی کسب و کار با استفاده از دستگاه روغن گیری به آن توجه داشته باشید، کیفیت بالای مواد اولیه است. بهره‌گیری از مواد اولیه مرغوب بهترین تبلیغ و بازاریابی برای فروشگاه شما خواهد بود.
در ابتدای کار مشخص کنید که آیا می‌خواهید به صورت خرده‌فروشی کار کنید یا عمده‌فروشی؟ هر یک از روش‌های فروش شرایط خاص خود را دارد که با آگاهی بر اصول آن می‌توانید سود خوبی از این راه کسب کنید.
به منظور راه‌اندازی هر کسب و کاری به ابزار و تجهیزات مناسب آن نیاز پیدا خواهیم کرد. دستگاه روغن گیری اصلی‌ترین و مهم‌ترین پارامتر در راه‌اندازی چنین کسب و کاری به حساب می‌آید. هر اندازه کیفیت و قدرت دستگاه بالاتر و مواد اولیه مصرفی نیز مرغوب‌تر باشد، به همان نسبت میزان فروش و کسب درآمد شما بالاتر خواهد بود.
مرحله بعدی دریافت مجوزهای لازم برای شروع کار و فعالیت در سطح شهر است. در این مرحله لازم است که پروانه کسب نیز دریافت شود.
یکی دیگر از مهم‌ترین نکاتی که پس از خرید دستگاه روغن گیری و شروع کار نیاز است به آن دقت داشته باشید، نظافت کارگاه است. دوستان، توجه فرمائید که برای راه‌اندازی کسب و کار روغنگیری نیاز است که محل کار خود را همیشه در تمیزترین حالت ممکن نگه دارید تا از لحاظ بهداشتی محصول تولیدی بالاترین سطح کیفیت را داشته باشید.
اکنون که خط تولید شما سروع به فعالیت کرده است، لازم است که برای آخرین مرحله تولید؛ یعنی بسته‌بندی از ظروفی استفاده کنید که ضمن استاندارد بودن نظر خریدار را نیز بتواند جلب کند. ظروف مناسب برای پر کردن روغن در انواع مختلف شیشه‌ای و پلاستیکی در بازار موجود هستند. اگر می‌خواهید در ابتدای راه کمتر هزینه کنید و میزان هزینه کل تولید را کاهش دهید، می‌توانید از ظروف پلاستیکی که قیمت پایین‌تری دارند استفاده کنید.
برای داشتن کسب و کار روغنگیری موفق نیاز به تعداد نیروی مشخصی دارید. چنانچه تعداد پرسنل برای راه‌اندازی این کار بیشتر از ۱ نفر باشد، طبیعتاً کار شما سریع‌تر و بهتر پیش می‌رود.
در این راهنما ضمن آشنایی با انواع مختلف دستگاه روغن گیری، به برخی از مهم‌ترین نکاتی که لازم است برای راه‌اندازی کسب و کار روغنگیری در نظر داشته باشید پرداختیم. دستگاه‌های روغنگیری در انواع مختلف به روش‌های فشاری، پرس سرد و پرس گرم کار می‌کنند و هر یک از آن‌ها روغن با درجات کیفیت متغیر تحویل می‌دهند. همچنین پیشنهاد می کنم مقاله “آشنایی با انواع دستگاه روغن گیری و مشخصات آن‌ها” را از دانشنامه تخصص آی فودز مطالعه کنید.
پیشنهاد ما این است که قبل از خرید تجهیزات روغن‌کشی ابتدا انواع مختلف این دستگاه را بشناسید و بر حسب نیاز خود بهترین ماشین آلات را خریداری کنید.
