دستگاه ارده گیر صنعتی از جمله تجهیزات پرکاربرد در فرآوری مواد غذایی بوده که در فرآیند تولید آرد کنجد، تهیه روغن از دانه‌های گیاهی روغنی هم‌چون کنجد و بادام زمینی مورد استفاده قرار می‌گیرد. دستگاه‌های ارده گیر بر اساس راندمان کاری و ظرفیت تولید به انواع مختلف خانگی، فروشگاهی، عطاری و مناسب برای لبنیات تقسیم‌بندی شده و اصلی‌ترین کاربرد آن‌ها در ایجاد خط تولید خانگی، تهیه آرد ارگانیک در فروشگاه‌های محلی و در منزل می‌باشد. عموماً ظرفیت تولید دستگاه‌های مذکور بین ۵/۱ تا ۳۰ کیلوگرم در ساعت با توجه به قدرت موتور و گنجایش مخزن متغیر می‌باشد. در ادامه این راهنما ضمن آشنایی بیشتر با دستگاه ارده گیر صنعتی، به بررسی قسمت تغذیه‌کننده این دستگاه یا فیدر نیز خواهیم پرداخت.
تجهیزات مذکور از دوران قدیم با استفاده از چرخش سنگ‌ها روی هم‌دیگر عمل ارده‌گیری را انجام می‌دانند. جالب است بدانید که در قدیم برای ارده‌گیری سنگ طبیعی کاربرد داشته و برای به حرکت درآوردن سنگ‌ها بر روی یک‌دیگر از شتر استفاده می‌شد. حتماً می‌توانید حدس بزنید که در آن زمان عمل ارده گیری چه کار طاقت‌فرسا و طولانی به حساب می‌آمد! امروزه با پیشرفت تکنولوژي و روی کار آمدن دستگاه‌های ارده گیر صنعتی که از موتورهای الکتریکی قدرتمند بهره‌گیری می‌کنند، فرآیند ارده‌گیری به یک عملیات سریع با کیفیت بالا تبدیل شده است. ناگفته نماند که در زمان گذشته به دلیل حرکت سنگ‌ها حتما بایستی از یک حیوان کمک گرفته می‌شد و همین موضوع سبب سرعت پایین فرآیند ارده‌گیری بود. علاوه بر این برای تولید ارده در حجم بیشتر می‌بایست تعداد آسیاب‌ها را اضافه یا این که از سنگ‌های بزرگ‌تری استفاده می‌کردند که همین موضوع نیز ضمن دوچندان کردن سختی کار، میزان هزینه‌ها را هم افزایش می‌داد.
دستگاه ارده گیری صنعتی هم‌چون سایر تجهیزات مصرفی در صنایع غذایی از بخش‌های مختلف و قطعات گوناگونی تشکیل شده که این قطعات و اجزا در کنار یک‌دیگر سبب می‌شوند دستگاه کارایی استاندارد داشته باشد. از جمله مهم‌ترین بخش‌ها در دستگاه‌های ارده گیری، قسمت فیدر یا تغذیه‌کننده است. زمانی که کاربر می‌خواهد با استفاده از دستگاه ارده گیر یا کره گیر عملیات ارده‌گیری یا کره‌گیری را انجام دهد، درواقع باید از این بخش دستگاه بهره‌گیری کند. تغذیه‌کننده دستگاه متشکل از موتور، گیربکس، اینورتر، سیلندر و ماردون و یک قیف بوده که حدوداً ۴ الی ۵ کیلوگرم وزن دارد. لازم به ذکر است هنگامی که کاربر از فیدر استفاده می‌کند، دیگر نیازی به حضور اپراتور و ریختن دانه‌های روغنی به صورت دستی در دستگاه نخواهد بود.
بسیاری از کاربران بر این باورند که فیدر در این تجهیزات کار خرد کردن دانه و مغزهای روغنی را انجام داده و آن‌ها را داخل دستگاه می‌ریزد. در صورتی که این یک تصور اشتباست! هنگامی که شما از مغزهای مختلف روغنی کره‌گیری یا ارده‌گیری می‌کنید، فیدر دستگاه وظیفه کنترل سرعت خروج دانه را بر عهده خواهد داشت. در حقیقت، فیدر باعث می‌شود که هیچ دانه‌ای در دستگاه ارده گیر صنعتی گیر نکند. با وجود فیدر می‌توان دانه‌های روغنی نظیر کنجد را به طور مستقیم درون قیف ورودی دستگاه ریخت و منتظر انجام عملیات ارده گیری شد.
نوع سنگ مصرفی در دستگاه‌های ارده گیر بر حسب روش تولید ارده می‌تواند متفاوت باشد:
در روش تولید سنتی از سنگ‌های با قطر ۵۰ الی ۸۰ استفاده شده و تفاوت اصلی آن‌ها در میزان خروجی دستگاه است. این سنگ‌ها عموماً از جنس مرمریت، آهک و گرانیت تولید می‌شوند.
در روش تولید ارده به صورت صنعتی از دستگاه‌های دو کاره ارده ساز و کره ساز بهره‌گیری شده که عموماً دارای سنگ‌های با قطر ۱۰۰، ۱۶۰ و ۳۰۰ هستند. بهره‌گیری از سنگ‌های مذکور سبب می‌شود که دستگاه با دور تندتری در مقایسه با روش سنتی کار کند.
در ساختار دستگاه‌های تیغه فلزی یا مخروطی از سنگ بهره‌گیری نشده و به همین دلیل خروجی آن خمیری شکل بوده و برای تولید کره بادام زمینی گزینه مناسبی محسوب می‌شود.
در این راهنما ضمن آشنایی با دستگاه ارده گیر صنعتی و سنگ‌های مصرفی در عملیات ارده‌گیری به نقش فیدر در این تجهیزات نیز پرداختیم. دستگاه‌های ارده‌گیری از جمله پرکاربردترین و محبوب‌ترین تجهیزات در صنعت غذایی بوده که می‌توان با کمک آن‌ها اقدام به تولید ارده با سطوح کیفیت و نرمی و زبری مختلف کرد. این دستگاه‌ها با توجه به ساختار، ظرفیت تولید، قدرت موتور و جنس قطعات و بدنه در انواع مختلف با قیمت‌های متغیر قابل خرید هستند.
