سوربیتول و کاربرد آن در صنایع غذایی

سوربیتول یک قند الکل با کاربردهای بسیار در صنایع غذایی و دیگر صنایع است. خوانندگان عزیز وبلاگ آی فودز می توانید با مطالعه این مقاله با این ماده و کاربردهای آن آشنا شوید.

سوربیتول چیست؟

سوربیتول نوعی کربوهیدرات به نام “الکل قند” یا “پلی ال” است که ترکیبات محلول در آب هستند و به طور طبیعی در بسیاری از میوه ها و سبزیجات (از جمله سیب، زردآلو، خرما، انواع توت ها، هلو، آلو و انجیر) وجود دارند. این کربوهیدرات همچنین به صورت تجاری از گلوکز و شربت ذرت برای استفاده در غذاها و نوشیدنی های فرآوری شده برای ایجاد شیرینی، بافت و حفظ رطوبت تولید می شود.

این ماده به صورت پودر جاذب رطوبت سفید، به صورت پودر کریستالی و یا به صورت ورقه ورقه یا گرانول ظاهر می شود. بسیار محلول در آب و کمی محلول در اتانول است. آماده سازی استاندارد آن به این گونه است که مقداری از آن را در آب حل می کنند تا محلولی با غلظت حدود 10 میلی گرم در میلی لیتر بدست آید.

کاربردهای سوربیتول در صنایع غذایی

سوربیتول (E420) را می توان در تولید غذا، نوشیدنی، داروسازی، محصولات بهداشتی و مراقبت شخصی، کشاورزی/خوراک دامو طیور استفاده کرد. E420 به عنوان شیرین کننده در شیرینی پزی، محصولات نانوایی، دسرهای منجمد، بیسکویت، کیک، روکش های قندی و شکلات استفاده می شود.

این افزودنی یک شیرین کننده کم کالری است که طعم خوبی دارد و ضد پوسیدگی است. برای تولید انواع محصولات کم کالری، کم قند و کم چرب خوب است. محلول 70% E420 در صنایع دارویی، شیمیایی و غذایی استفاده می شود. در داروسازی، این ماده به بدن در تولید ویتامین C کمک می کند. در صنعت شیمی نقش مهمی در تولید خمیردندان و لوسیون ها است.

به عنوان یک افزودنی غذایی، محلول سوربیتول 70% اغلب در محصولاتی مانند آدامس، کیک، آب نبات و خمیر لوبیا شیرین یافت می شود.

تولید محصولات نانوایی و شیرینی پزی

این افزودنی اغلب به شکل پودر در می آید و به عنوان یک شیرین کننده یا عامل تثبیت کننده رطوبت در تولید شیرینی، محصولات پخته شده و شکلات و بسیاری از محصولات دیگر استفاده می شود.

عملکرد تثبیت کننده رطوبت، آن را به گزینه خوبی برای استفاده در تولید محصولاتی که نیاز به خشک یا سفت شدن دارند تبدیل می کند و به حفظ طراوت در طول نگهداری آن ها کمک می کند.

سوربیتول می تواند دمای بالا را تحمل کند و به خوبی با سایر افزودنی های غذایی مانند عوامل ژل کننده و مواد غذایی مانند چربی ها و قندها ترکیب می شود.

فرآوری غذا برای افراد مبتلا به دیابت

این شیرین کننده اغلب به غذاهایی که برای افراد مبتلا به دیابت به بازار عرضه می شود، اضافه می شود. علت این امر این است که در مقایسه با غذاهایی که با شیرین کننده های سنتی مانند قند و شکر تهیه می شوند، هنگام مصرف تأثیر بسیار کمی بر سطح قند خون دارد.

سایر موارد استفاده از E420 در صنایع غذایی

• الکل های قند اغلب در غذاها و نوشیدنی ها به جای شکر (همان شکر معمولی) استفاده می شود تا محتوای کالری آن ها کاهش یابد. سوربیتول حاوی تقریباً دو سوم کالری شکر معمولی است و حدود 60 درصد شیرینی آن را فراهم می کند.
• همچنین به طور کامل در روده کوچک شما هضم نمی شود. آن چه از ترکیب آن باقی می ماند از آن جا به روده بزرگ می رود و در آن تخمیر می شود یا توسط باکتری ها تجزیه می شود و در نتیجه کالری کمتری جذب می شود.
• بر خلاف شکر معمولی، الکل های قند مانند سوربیتول در ایجاد حفره های دندان (خراب شدن دندان) نقشی ندارند. این یکی از دلایلی است که آن ها اغلب برای شیرین کردن آدامس های بدون قند و داروهای مایع استفاده می شوند.
• E420 را می توان به عنوان شیرین کننده و مرطوب کننده در نوشیدنی هایی مانند آب میوه و نوشابه رژیمی استفاده کرد.

کاربرد سوربیتول در دیگر صنایع

در صنعت داروسازی از سوربیتول در محیط های کشت باکتریایی برای تشخیص باکتری ” Escherichia coli O157:H7″ از سایر سویه های E. coli استفاده می شود.

E420 در تولید طیف گسترده ای از محصولات آرایشی- بهداشتی از جمله لوسیون ها، افترشیو، شامپوهای بچه و محصولات کمکی برای نظافت مو استفاده می شود. سوربیتول در لوازم آرایشی و محصولات مراقبت شخصی به عنوان یک عامل طعم دهنده و برای جلوگیری از از دست دادن رطوبت استفاده می شود.

آیا مصرف سوربیتول بی خطر است؟

سوربیتول  توسط FDA، به عنوان GRAS (به طور کلی به عنوان ایمن شناخته می شود) تأیید شده است. محدودیت هایی برای مقدار مصرف آن در غذا وجود دارد و غذاهای حاوی بیش از 50 گرم سوربیتول باید با این عبارت برچسب زده شوند: «مصرف بیش از حد ممکن است اثر ملین داشته باشد.»

توجه: سوربیتول را نباید با کلسیم یا سدیم پلی استایرن سولفونات مصرف کرد. این مواد برای درمان سطوح بالای پتاسیم در خون استفاده می شود. در غیر این صورت، ممکن است بین این مواد تعاملی رخ دهد که منجر به از بین رفتن بافت روده می شود.

خواص مصرف سوربیتول بر سلامتی

سلامت دهان و دندان

نشان داده شده است که الکل های قند، از جمله سوربیتول، به طرق مختلفی برای سلامت دهان مفید هستند. در وهله اول به این دلیل که عامل پوسیدگی دندان نیستند! به عبارت دیگر، آن ها در ایجاد حفره (سوراخ دندان) نقشی ندارند.

همچنین عمل جویدن با تحریک جریان بزاق از دندان ها در برابر باکتری های ایجاد کننده حفره محافظت می کند. افزایش بزاق و خواص غیر پوسیدگی زا (همراه با طعم شیرین) دلیل استفاده از الکل های قند (سوربیتول و زایلیتول) در تولید آدامس های بدون قند است. برخی از الکل های قند مانند اریتریتول و زایلیتول از رشد باکتری های دهان (Streptococcus mutans)که می توانند باعث ایجاد حفره شوند، جلوگیری می کنند.

به دلیل این ویژگی ها، FDA این الکل های قندی را برای سلامت دهان مفید می شناسد.

قند خون

مانند سایر قندهای الکلی (به استثنای اریتریتول)، سوربیتول حاوی کالری به صورت کربوهیدرات است. سوربیتول به آرامی و به طور ناقص از روده کوچک ما جذب می شود. مقدار باقی مانده آن به روده بزرگ می رود، جایی که متابولیسم آن جذب کالری کمتری به همراه دارد. به همین دلیل، مصرف این شیرین کننده (در مقایسه با مقدار مساوی قند) باعث کاهش ترشح انسولین می شود که در نتیجه به پایین نگه داشتن سطح گلوکز خون کمک می کند.