روش تولید عرقیات گیاهی در کارخانجات

تولید عرقیات گیاهی به روش سنتی و صنعتی در کارخانجات انجام می شود. خوانندگانمحترم وبلاگ آی فودز می توانید با مطالعه این مقاله با تولید صنعتی عرقیات گیاهی کاملا آشنا شوید.

عرق گیاهی

امروزه یکی از پر مصرف ترین نوشیدنی ها به منظور مصارف دارویی، انواع عرقیجات گیاهی می باشند. با توجه به این که گیاهان دارویی در انواع مختلف (بیش از 50 نوع) وجود دارند، انواع نوشیدنی های گیاهی حاصل از عرق گیری این گیاهان با خواص طبی تولید می شوند.

در اثر ترکیب شدن آب با خواص و رایحه گیاهانی که به روش تقطیر به دست می آیند، عرقیات گیاهی تولید می شوند.رایحه برخی از این عرقیات سبب تحریک گیرنده های عصبی می شود و در نتیجه می تواند سبب آرامش سیستم عصبی گردد. در برخی موارد نیز عرقیات گیاهی تولید شده، در تسکین و بهبود مشکلات و درد های گوارشی موثر می باشند.

فرآیند تولید صنعتی عرقیات گیاهی

انتخاب ماده اولیه گیاهی

از رایج ترین گیاهانی که به عنوان مواد اولیه در تولید عرقیات گیاهی استفاده می شوند، می توان موارد زیر را نام برد:

• بومادران
• گل محمدی
• بیدمشک
• نعناع
• کاسنی

اصول حمل و نقل و شرایط ذخیره سازی گیاهان دارویی

پرورش گیاهان معطر و دارویی به روش انجام می شود. گروهی از آن ها به صورت منظم کشت می شوند و گروهی دیگر نیز از کشت گاه های طبیعی جمع آوری می شوند. فرآیند برداشت گیاهان معطر و دارویی شامل جمع آوری قسمت هایی از گیاه که حاوی ترکیبات مؤثره می باشند، گفته می شود. برداشت گیاهان یا بخش هایی از آن ها باید زمانی انجام شود که بیشترین میزان عملکرد و ترکیبات مؤثره را داشته باشند.

با توجه به این که ترکیبات مؤثره در یک یا چند قسمت از گیاه متمرکز هستند، فقط برداشت این قسمت های گیاه پاسخگو خواهد بود. قسمت هایی از گیاه که فاقد یا حاوی مقدار ناچیزی ترکیبات مؤثره هستند، در شمار مواد گیاهی نامناسب و ناخالص حساب می شوند.

کنترل کیفیت مواد اولیه برای تولید عرقیات گیاهی

پیش از انتقال گیاهان به خط تولید عرقیات گیاهی، لازم است مواد اولیه برای کنترل کیفیت تحت بازرسی قرار گیرند. به منظور کنترل کیفی گیاهان لازم است آزمون ها زیر بر آن ها انجام شوند:

• وجود پوسیدگی در ریشه، سوراخ بودن برگ ها و تعیین نسبت وزنی برگ به ساقه
• بازرسی ویژگی های ظاهری گیاهان دارویی از لحاظ وجود آفت ها و بیماری هایی از جمله آلودگی های قارچی

شست و شوی گیاهان

اولین مرحله در خط تولید عرقیات گیاهی و هم چنین نوشیدنی های گیاهی، شست و شو گیاهان می باشد. گیاهان وارد شده پس از تخلیه شدن از کامیون به وسیله کارگران و چهار شاخ به استخر شست و شو انتقال داده می شوند. گیاهان به مدت تقریبا ۲۰ دقیقه درون آب استخر باقی می مانند تا کلیه خاک و غباری که بر روی اندام های آن ها وجود دارد، پاک شوند.

استخر شست و شو باید به گونه ای باشد که آب کاملا سطح گیاهان را بپوشاند. سپس با استفاده از چنگک گیاهان را از داخل استخر خارج کرده و آب کشی می کنند. آب کشی می تواند به دو روش مکانیزه با به کار گیری سانتریفیوژ و یا به روش سنتی توسط چرخ دستی های آب کشدار در هنگام منتقل شدن به قسمت تقطیر انجام شود.

به طور کلی استخرهایی که بزرگ و مکانیزه هستند و مجهز به بازوهای چرخشی و پمپ تزریق هوا می باشند برای این کار مناسب ترند.

تقطیر و تولید اسانس عرقیات گیاهی

به منظور اسانس گیری از گیاهان از روش تقطیر در کارخانجات تولید عرقیات گیاهی، استفاده می شود.

به منظور انجام تقطیر لازم است به مواردی از جمله نسبت وزنی آب به گیاه، وزن نمونه، حجم دیگ و فضای خالی سر دیگ توجه داشت. از این رو لازم است اول گیاه مورد نظر را توزین و بعد وارد دیگ کرد. مقدار آبی که به آن افزوده می شود، ۳ برابر وزن گیاه می باشد. تقریبا حدودا یک سوم از حجم دیگ به دلیل جمع شدن بخار باید خالی باقی بماند. در غیر این صورت احتمال منفجر شدن دیگ وجود خواهد داشت.

در تقطیر آب و گل باید کاملا با یکدیگر مخلوط گردند به صورتی که گل ها به طور کامل در آب غوطه ور باشند.

فرآیند عرق گیری و تولید عرقیات گیاهی در تمامی طول سال قابل انجام است. برای دوره ای از سال که خارج از فصل برداشت می باشد، از گیاهان خشک شده و ذخیره شده برای تولید عرقیات و نوشیدنی های گیاهی استفاده می شود.

دیگ هایی که برای تولید عرقیات گیاهی استفاده می شوند دارای ظرفیت های متفاوت هستند و می توانند از جنس مس، استیل و یا آلومینیوم ساخته شده باشند. با این حال در تولیدات صنعتی، دیگ های استیل بیشتر استفاده می شوند.

پاستوریزه کردن عرقیات گیاهی

پاستوریزاسیون عرقیات گیاهی در تولید آن ها به روش صنعتی دارای اهداف زیر می باشد:

• مطمئن شدن از نابودی میکروب های بیماری زایی که ممکن است در عرقیات وجود داشته باشند.
• برای کاهش سرعت فساد.
• بالا بردن دوره ماندگاری عرقیات.

عرقیات و نوشیدنی های گیاهی معمولا به دو روش پاستوریزه می شوند: هم زمان با بسته بندی و یا پس از بسته بندی.

در روش پاستوریزاسیون هم زمان با بسته بندی، عرقیات گیاهی را بعد از فیلتراسیون از بین پاستوریزاتور صفحه ایی با دمای ۷۲ درجه سانتی گراد به مدت 15-30 ثانیه عبور می دهند. سپس آن را وارد ظروفی می کنند که از قبل توسط بخار آب استریل شده است. در روش دوم، ظروف عرقیات بسته بندی شده به مدت ۱۵ دقیقه در حرارت ۶۵ درجه سانتی گراد نگه داشته می شود.

با این حال روش معمول در خطوط تولید عرقیات و نوشیدنی های گیاهی استفاده از سیستم های بسته بندی اسپتیک می باشد.

بسته بندی

به منظور بسته بندی عرقیات گیاهی ظروف شیشه ای انتخاب بهتری هستند. زیرا شیشه در تماس با عرقیات خنثی بوده و هیچ بر هم کنشی ایجاد نمی کند. هم چنین به علت شفاف بودن محصول درون آن به راحتی توسط مصرف کنندگان دیده می شود. با این حال از آن جایی که سنگین بوده و هزینه بالایی دارد به جای آن ها، از ظرف های پلیمری بدست آمده از رزین های غیر قابل بازیافت استفاده می شود.

مهم ترین عامل در انتخاب بسته بندی عرقیات گیاهی زمان نگهداری آن است. به منظور نگهداری عرقیات در حجم بالا و مدت زیاد از مخزن های استیل زنگ نزن مجهز به همزن استفاده می شود. زیرا اسانس و عرق در مدت زمان ذخیره سازی از هم جدا می شوند. به منظور نگهداری عرقیات در حجم پایین می توان از ظروف شیشه ای و یا پلاستیکی با رنگ سفید ساخته شده از مواد درجه یک استفاده کرد.