توسط : فرمولاسیون تولید شیر خشک اهمیت بسیار بالایی دارد. در تولید این فرمولاسیون ترکیبات مشابه به شیر مادر به کار برده می شود. خوانندگان محترم وبلاگ آی فودز با مطالعه این مقاله می توانید با فرمولاسیون تولید شیر خشک آشنا شوید.
شیر خشک چیست؟
شیر خشک یک نوع جایگزین مصنوعی برای شیر مادر است و زیر مجموعه جایگزین‌های لبنی شناخته می‌شود. از قرن نوزدهم میلادی به بعد، جایگزین‌های لبنی مانند اولئومارگارین و نوعی پنیر تولید می‌شدند. این فرآورده های جایگزین، با بهره گیری از فناوری و تجهیزات مشابهی که برای تولید فرآورده های لبنیات واقعی استفاده می‌شود، از ترکیب چربی‌ها، پروتئین‌ها و کربوهیدرات‌ها ساخته می‌شوند.
برای آشنایی بیشتر با شیر خشک و کاربردهای آن در صنایع مختلف، پیشنهاد می کنیم مقاله “شیر خشک و کاربردهای آن در صنایع غذایی” را مطالعه کنید.
از دهه 1940میلادی، پیشرفت در تکنیک های فرآوری، روش های تولید محصولات لبنی مانند شیر خشک را بسیار بهبود بخشیده است. از جمله این تکنیک ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- همگن‌سازی
- ترکیب سازی مایعات
- پیمانه کردن
- پر کردن مداوم
فروش شیر خشک نوزادان در چند دهه گذشته بهبود یافته است. در ابتدا شیر خشک برای نوزادان فقط به عنوان یک محصول دارویی فروخته می شد. فروشندگان برندهای خود را به متخصصان اطفال ارائه می کردند و از این طریق محصول به مادران توصیه می شد.
با گذشت زمان اما تولیدکنندگان استراتژی های بازاریابی خود را به سمت تکنیک های مستقیم تر تغییر دادند. اکنون علاوه بر فروش دارویی این محصول، تولیدکنندگان به تبلیغات تلویزیونی و چاپی نیز برای جذب مشتریان جدید متکی هستند.
این تغییرات در بازاریابی شیر خشک نوزادان باعث شد تا افزایش قابل توجهی در فروش این محصول صورت بگیرد.
نگرانی های مصرف شیر خشک
نگرانی هایی وجود دارد مبنی بر این که شیر خشک به اندازه شیر مادر برای نوزادان سالم نیست. هم چنین اگر شیر خشک به درستی ترکیب و تولید نشود، ممکن است نوزادان را بیمار کند. علاوه بر این، هنگامی که مادران تغذیه با شیر خشک را به طور منظم شروع کردند، بازگشت به شیردهی دشوار است.
از این رو مسئولان، از جمله سازمان بهداشت جهانی (WHO)، توصیه می کنند که نوزادان در شش ماه اول کاملاً با شیر مادر تغذیه شوند. سپس حداقل تا آغاز سال دوم کودک از شیر مادر به عنوان بخشی از رژیم غذایی اش استفاده کند.
شناخت و بررسی فرمولاسیون تولید شیر خشک
لازم به ذکر است طراحی فرمولاسیون تولید شیر خشک به دلیل ماهیت نیازهای بیولوژیکی کودک در حال رشد بسیار پیچیده است. آنچه در ادامه می‌آید، شرح کلی برخی از حوزه های کلیدی فرمولاسیون شیرخشک نوزادان است. به این معنا نیست که یک بررسی جامع از شیمی تغذیه‌ای مربوطه باشد.
در فرمولاسیون شیر خشک، سعی می‌شود تا ترکیبی ایجاد شود که این اجزا را به مقادیر کافی در بر داشته باشد. همچنین، فرمولاسیون شیر خشک باید بتواند خواص فیزیکی شیر را تقلید کند، از جمله رنگ، طعم و عطر آن.
هدف نهایی در فرمولاسیون شیر خشک، تولید یک محصول با کیفیت، مرغوب و مشابه به شیر مادر است که بتواند نیازهای تغذیه ای نوزادان و کودکان را برآورده کند.
شیر یک امولسیون طبیعی است، به این معنی که پراکندگی مناسبی از ریز قطرات، ریز چربی و روغن محلول در آب است. شیر هم چنین حاوی اجزای مهمی از جمله :
- پروتئین
- قند
- مواد معدنی
- نمک
- عناصر کمیاب
با مشاهده فیلم زیر می توانید با خط تولید شیر خشک آشنا شوید:
فرمولاسیون شیر خشک از ترکیب مواد مشابه، در تلاش برای مطابقت با ویژگی های شیر واقعی ساخته می شود. فرمولاسیون این محصول معمولا سه دسته زیر تقسیم می شود:
فرمولاسیون شیر خشک مبتنی بر شیر (حاوی اجزای شیر مانند کازئین یا پروتئین آب پنیر)
این انواع معمولاً با شیر گاو به عنوان پایه تولید می شوند، زیرا اکثر نوزادان مشکلی با مصرف شیر گاو ندارند. این نوع فرمول با عناصر غذایی اضافی، غنی شده می گردد.
فرمولاسیون شیر خشک مبتنی بر چربی حیوانی یا گیاهی (حاوی اجزای گیاهی و یا شیر)
برخی از نوزادان حساسیت و آلرژی به شیر خشک تهیه شده از شیر گاو دارند. فرمولاسیون تهیه شده با شیر گیاهی یا مقدار محدودی از ترکیبات مشتق شده از شیر گاو ممکن است برای این کودکان مناسب تر باشد. بیشتر فرمول های مشتق شده از سبزیجات بر پایه سویا هستند. با این حال، حساسیت به شیر سویا نیز وجود دارد، بنابراین این رویکرد تضمین نمی کند که محصول بدون مشکل باشد.
به طور کلی، استفاده از پروتئین های هیدرولیز شده می تواند نگرانی های مربوط به آلرژی را به حداقل برساند. فرمولاسیون تهیه شده از این ترکیبات احتمال کمتری در ایجاد واکنش های دارد.
فرمولاسیون شیر خشک فاقد شیر (فاقد هرگونه اجزای تکیل دهنده شیر)
فرمولاسیون های شیرخشک گران قیمت و تخصصی برای نوزادانی با وضعیت خاص وجود دارد. این نوزادان به شیر گاو، شیرسویا یا سایر بیماری های گوارشی مرتبط با شیر خشک حساسیت دارند.
ترکیبات تشکیل دهنده فرمولاسیون شیر خشک
با توجه به فرمولاسیون شیر خشک، ترکیبات تشکیل دهنده این محصول به عنوان یک منبع غنی از پروتئین، کلسیم و ویتامین‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، شیر خشک به دلیل داشتن طول عمر بیشتر و قابلیت نگهداری آسان، در صنایع غذایی مختلف نیز مانند تولید شیرینی، شکلات، آبنبات و محصولات لبنی استفاده می‌شود.
پروتئین ها
پروتئین مورد استفاده در شیر خشک می تواند از منابع مختلفی مانند شیر حیوانی یا سویا تهیه شود.
پروتئین هایی که از سویا به دست می آیند، ممکن است به شکل کنسانتره پروتئین یا ایزوله پروتئین باشند. ایزوله پروتئین سویا به حذف یا کاهش کربوهیدرات هایی که می توانند باعث نفخ و مدفوع غیر طبیعی شوند کمک می کند.
سایر پروتئین‌های مفید را می‌توان از مغزها، ماهی و روغن پنبه‌دانه به دست آورد. این انواع کاربرد محدودی در شیر خشک های مخصوص نوزادان دارد.
چربی ها و کربوهیدرات ها
چربی ها و روغن ها یک نیاز غذایی مهم برای نوزادان هستند. بنابراین فرمولاسیون شیر خشک سعی می کند با مشخصات اسیدهای چرب سرم شیر مادر واقعی مطابقت داشته باشد.
این اسیدهای چرب شامل ایکوزاپنتانوئیک اسید (EPA) است که ممکن است از روغن ماهی و منابع دیگر مشتق شود. در شیر مادر مقدار قابل توجهی از ترکیبات چرب به نام تری گلیسیرید وجود دارد. به عنوان مثال، اعتقاد بر این است که دوکوزاهگزانوئیک اسید (DHA) یک تری گلیسیرید مهم است. تری گلیسیریدهایی که مشابه (اما نه از نظر بیوشیمیایی مشابه) شیر مادر هستند، می توانند از فسفولیپیدهای زرده تخم مرغ گرفته شوند.
از طرف دیگر، پیش سازهای اسیدهای چرب (مولکول هایی که برای تشکیل اسیدهای چرب غذایی واکنش نشان می دهند) ممکن است به شیر خشک اضافه شود. این پیش سازها به بدن نوزاد اجازه می دهد تا اسیدهای چرب لازم را سنتز کند.
امولسیفایر و تثبیت کننده های فرمولاسیون شیر خشک
مواد مختلفی اضافه می شود تا اطمینان حاصل شود که فرمول یکنواخت باقی می ماند. هم چنین اجزای محلول در روغن و آب نمی توانند از هم جدا شوند. این ها شامل امولسیفایرهایی مانند مونو و دی گلیسیریدها و هم چنین غلیظ‌کننده هایی مانند نشاسته و صمغ های طبیعی (مانند کاراگینان) است.
رقیق کننده ها
رقیق کننده حامل یا قسمت عمده مایع فرمول است. برای فرمولاسیون های شیر خشک مبتنی بر شیر، شیر بدون چربی ممکن است به عنوان رقیق کننده اولیه استفاده شود. در فرمولاسیون بدون شیر از آب تصفیه شده استفاده می شود.
مواد معدنی
تعدادی از مواد معدنی ضروری به شیر خشک نوزاد اضافه می شود. از جمله:
- کلسیم
- فسفات
- سدیم
- پتاسیم
- کلرید
- منیزیم
- گوگرد
- مس
- روی
- ید
- آهن
آهن از مهم ترین مواد معدنی است زیرا همه نوزادان به منبع آهن در رژیم غذایی خود نیاز دارند. برخی از والدین نگران این هستند که شیرخشک های غنی شده با آهن باعث بروز مشکلات روده در نوزادان می شود. واقعیت این طور نیست.
ویتامین ها
ویتامین ها برای افزایش ارزش غذایی شیر خشک اضافه می شوند. ویتامین های (A, B12, C, D, E) و هم چنین تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین، پیریدوکسین، پانتوتنات و فولاسین افزوده می شوند.
سوالات متداول
آیا ترکیب شیر خشک مانند شیر مادر است؟
در تولید فرمولاسیون شیر خشک سعی می شود تا فرمولاسیونی شبیه به شیر مادر تولید شود اما هم چنان شیر مادر غنی تر و مفید تر می باشد.
مواد سازنده فرمولاسیون شیر خشک چیست؟
پروتئین- چربی ها- کربوهیدرات ها- مواد معدنی- استابلایزر ها و امولسیفایر ها- ویتامین ها
چرا به فرمولاسیون خشک امولسیفایر و تثبیت کننده افزودن می شود؟
مواد مختلفی اضافه می شود تا اطمینان حاصل شود که فرمول یکنواخت باقی می ماند. هم چنین اجزای محلول در روغن و آب نمی توانند از هم جدا شوند.
برای خرید امولسیفایر و تثبیت کننده لبنی چکار کنم؟
برای خرید این محصول به فروشگاه آی فودز مراجعه کنید.
