استخراج و تولید روغن پنبه دانه

استخراج روغن پنبه دانه در صنعت با استفاده از روش پرس و هم چنین با استفاده از حلال انجام می شود. خوانندگان محترم وبلاگ آی فودز می توانید با مطالعه این مقاله با خواص تغذیه ای این روغن و روش های استخراج صنعتی آن آشنا شوید.

خواص و ارزش تغذیه ای روغن پنبه دانه

دانه پنبه حاوی پوسته و هسته است. پوسته فیبر و خورده پنبه تولید می کند. هسته حاوی روغن، پروتئین، کربوهیدرات و سایر ترکیبات مانند ویتامین ها، مواد معدنی، لسیتین، استرول ها و غیره است. روغن پنبه دانه از هسته پنبه دانه استخراج می شود. روغن پنبه دانه یکی از غیر اشباع ترین روغن های خوراکی است.

از جمله مزایای روغن پنبه دانه سطح بالای آنتی اکسیدان آن، توکوفرول ها است. توکوفرول ها به افزایش ماندگاری این محصول کمک می کنند. مطالعات نشان داده که این آنتی اکسیدان های طبیعی در سطوح بالایی در محصولات سرخ شده باقی می مانند. لذا تازگی آن ها را حفظ کرده و ماندگاری طولانی تری ایجاد می کنند.

روغن پنبه دانه مانند تمام روغن های گیاهی، فاقد کلسترول است. اسید لینولئیک عمده ترین اسید چرب غیراشباع موجود در روغن پنبه دانه است. این روغن یک روغن گیاهی سالم در نظر گرفته می شود و از معدود روغن هایی است که برای کاهش مصرف چربی های اشباع توصیه می شود.

دانشمندان روغن پنبه دانه را به عنوان «هیدروژنه طبیعی» توصیف می کنند. به دلیل وجود سطوح اسیدهای اولئیک، پالمیتیک و استئاریک موجود در آن. این امر باعث تولید روغن سرخ کردنی پایدار از پنبه دانه می شود. بدون نیاز به پردازش اضافی که می تواند منجر به تشکیل اسیدهای چرب ترانس شود.

فرآیند تولید و استخراج روغن پنبه دانه

تمیز کردن دانه ها برای استخراج روغن از آن ها

ابتدا قبل از استخراج روغن از دانه، باید ناخالصی ها را از آن ها جدا نمود:

ناخالصی های خود گیاه (ساقه و برگ، پوسته و غیره)

سایر ناخالصی ها (گرد و غبار، گل، سنگریزه و فلزات)

ناخالصی های روغنی (دانه حشرات، دانه های معیوب، دانه های ناهمگون و غیره).

در این مرحله از تجهیزات زیر استفاده می شود: جداکننده مغناطیسی، غربال لرزشی، سنگ زدا، دکورتیکاتور چکشی.

در نتیجه تمیز کردن ناخالصی، می توان میزان ضایعات روغن را کاهش و بازده استخراج روغن پنبه دانه را افزایش داد.

پوست گیری

در پنبه دانه می توان گفت تقریبا هسته به پوست دانه متصل است. لذا برای جدا سازی این دو، نیاز به استفاده از نوعی سیستم تکان دهنده می باشد. این سیستم ها متشکل از سیستم غربال های لرزشی و مکنده های پنوماتیکی هستند. در صنعت جهت استخراج روغن پنبه دانه با بیشترین بازده، لازم است این جداسازی هرچه بهتر انجام شود.

محتوای روغن در پوسته دانه های روغنی پایین تر از 1 % می باشد. اگر طی فرآیند استخراج روغن پنبه دانه، پوسته و هسته متصل بمانند جذب روغن توسط پوسته صورت می گیرد. در نتیجه این امر میزان استخراج روغن از پنیه دانه کاهش می یابد.

از دیگر علل جداسازی پوسته، بالا بردن میزان پروتئین کنجاله است. پوسته پس از جدا شدن می تواند برای تامین سوخت دیگ بخار یا غنی کردن تغذیه دام استفاده شود.

در فیلم زیر استخراج روغن پنبه دانه توسط دستگاه پرس به طور کامل نشان داده شده است. شما را به تماشای این فیلم دعوت می کنیم.

پنبه دانه ای که در صنعت برای استخراج روغن استفاده می شود، دارای نوعی فیبر کوتاه به نام لینتر است. این فیبر باید جدا شود که این کار توسط دستگاه لینترگیر اره ای انجام می شود.

برای جداسازی لینتر علاوه بر دستگاه می توان از روش شیمیایی نیز استفاده نمود. در این روش از اسید کلریدریک رقیق استفاده می شود. لینتر حاصل از این روش تنها کاربرد سوختی دارد.

بهتر است عمل لینتر گیری قبل از نگهداری پنبه دانه در سیلو صورت گیرد. این فیبر ها با نگهداری رطوبت در خود می توانند موجب فساد دانه روغنی گردند. لذا فرآیند جداسازی لینتر بهتر است قبل از انبار کردن دانه ها انجام شود.

فیبر لینتر پنبه دانه، منبعی مناسب برای تهیه کربوکسی متیل سلولز می باشد .

خورد کردن دانه ها

هدف از این مرحله در فرآیند استخراج روغن پنبه دانه عبارت است از:

• تسهیل فرآیند استخراج؛ هر چه اندازه دانه ها کوچک تر باشد این فرآیند آسان تر خواهد بود.
• با کاهش اندازه دانه ها می توان از هر چه بیشتر یکنواخت بودن فرآیند پخت اطمینان حاصل کرد.

در این صنعت، از 2 نوع آسیاب استفاده می شود: آسیاب غلتکی- آسیاب چکشی

پخت دانه ها برای استخراج روغن پنبه دانه

این مرحله تنها برای استخراج روغن پنبه دانه به روش پرس لازم است. زیرا موجب خروج راحت تر روغن از دانه ها می گردد.

از جمله اهداف این مرحله مب توان به موار زیر اشاره نمود:

• دناتوره کردن پروتئین دیواره سلولی دانه روغنی. این امر باعث افزایش نفوذ پذیری دیواره در برابر چربی می شود.
• کاهش میزان رطوبت دانه برای بهبود فرآیند پرس
• غیر فعال کردن آنزیم ها، به خصوص آنزیم لیپولیتیک. زیرا این آنزیم باعث بالا رفتن اندیس اسیدی روغن می گردد.
• نابود کردن کپک ها و باکتری های دانه.
• پخت صحیح باعث کاهش میزان زیادی از رنگدانه گوسیپول موجود در دانه های پنبه دانه می شود. هم چنین اثر سمی این ماده در کنجاله را نیز از بین می برد.

استخراج روغن پنبه دانه

استخراج روغن معمولا به دو روش انجام می شود: استخراج به روش پرس- استخراج به کمک حلال

در مورد دانه پنبه دانه، استخراج ابتدا به روش پرس و مکانیکی (فشردن) انجام می شود. در ادامه نیز از حلال برای استخراج مانده روغن در تفاله استفاده می شود. حلالی که برای استخراج روغن از دانه پنبه دانه بکار گرفته می شود، متیل پنتان می باشد.

به طور کلی فرآیند پرس به دو صورت پیوسته و غیر پیوسته انجام می شود. برای استخراج روغن از دانه های پنبه دانه روش پیوسته استفاده می شود.

پس از استخراج، روغن بدست آمده که روغن خام نامیده می شود را برای مصرف مصرف کننده، تصفیه می کنند.

در مرحله صمغ گیری تصفیه روغن خام پنبه دانه، لسیتین بی کیفیت پنبه دانه جدا می شود. این لسیتین فاقد ارزش اقتصادی است. با این حال برخی تولید کنندگان از آن در تهیه کنجاله بهره می برند.

مرحله دیگری از تصفیه خنثی سازی با قلیا نام دارد. در این مرحله رنگدانه ها، فسفاتیدها و اسید چرب های پنبه دانه جداسازی می شوند.