صفر تا 100 تولید پنیر

فرآیند تولید انواع پنیر بطور کلی دارای ساختار مشابهی می باشد و فقط در چند زمینه تفاوت دارند. خوانندگان محترم وبلاگ آی فودز می توانید با مطالعه این مقاله با فرآیند تولید پنیر آشنا شوید.

تولید پنیر

پنیر سازی به تولید پنیر با استفاده از کشت باکتریایی، آنزیم ها و تثبیت کننده ها گفته می شود. این امر برای متراکم کردن پروتئین ها و چربی شیر و هم چنین حفظ پنیر انجام می شود.

تشکیل پنیر به شیر به عنوان ماده اولیه نیاز دارد. پنیر محصول شیری است که از انعقاد پروتئین شیر (کازئین) تشکیل می شود. تولید پنیر یک روش طولانی است که مستلزم نگهداری و تمیزی بالای تجهیزات است و به زمان زیادی نیاز دارد.

لازم است که در فرایند تولید پنیر، کیفیت نهایی رابطه مستقیمی با تجهیزات تولید پنیر مورد استفاده شما دارد. برای خرید تجهیزات مناسب برای خط تولید لبنیات خود به وبسایت آی فودز مراجعه کنید.

انواع پنیر تولید شده

پنیر به دلیل تفاوت در مواد تشکیل دهنده و نوع فرآوری، پنیر در انواع مختلفی تولید می شود. در ادامه شما را با انواع پنیر آشنا می کنیم.

دسته بندی پنیر براساس نوع شیر مصرفی

• شیر پاستوریزه
• شیر خام

پنیر تهیه شده از شیر خام، طعم و ویژگی های متفاوتی به پنیر نهایی می بخشد. برای برخی از انواع پنیر، شیر خام قبل از تولید پنیر تحت عملیات حرارتی ملایم (کمتر از حرارت پاستوریزاسیون) قرار می گیرد. در این صورت برخی از موجودات فساد زا از بین رفته و شرایط بهتری برای فعالیت استارتر پنیر فراهم می گردد.

پنیرهای تهیه شده از شیر خام باید حداقل 60 روز برای رسیدن زمان داشته باشند. علت این امر کاهش احتمال قرار گرفتن در معرض پاتوژن هایی که ممکن است در شیر وجود داشته باشد. برای برخی از انواع پنیر، باید بیش از 60 روز زمان برای رسیدن موجود باشد.

دسته بندی پنیر براساس نوع فرآوری

پنیرها را می توان به طور گسترده ای به عنوان پنیر اسیدی یا پنیر آنزیمی (رنت) و پنیرهای طبیعی یا فرآوری شده طبقه بندی کرد.

• پنیرهای اسیدی با افزودن اسید به شیر ساخته می شوند تا باعث انعقاد پروتئین ها شود. پنیرهای تازه، مانند پنیر خامه ای با اسیدی شدن مستقیم تهیه می شوند.
• در تولید انواع پنیر آنزیمی، مانند چدار یا سوئیسی، از رنت (مایه پنیر) برای انعقاد شیر استفاده می کنند.
• اصطلاح پنیر طبیعی یک اصطلاح صنعتی است که به پنیری اشاره می کند که مستقیماً از شیر تهیه می شود.
• پنیر فرآوری شده با استفاده از پنیر طبیعی تهیه می شود. پنیر طبیعی همراه با سایر مواد تشکیل دهنده با هم پخته می شوند. در نتیجه خاصیت بافت و ذوب را تغییر کرده و عمر مفید افزایش می یابد.

ترکیبات پنیر (مواد اولیه برای تولید پنیر)

• شیر

ترکیب اصلی پنیر شیر است. پنیر با استفاده از شیر گاو، بز، گوسفند، بوفالو یا ترکیبی از این ها تهیه می شود. شیر باید عاری از هرگونه طعم دهنده، آلودگی میکروبی، آنتی بیوتیک و آلاینده های شیمیایی باشد.

• ماده منعقد کننده

نوع ماده منعقد کننده بستگی به نوع پنیر مورد نظر دارد. برای پنیرهای اسیدی، از یک منبع اسیدی مانند اسید استیک (اسید موجود در سرکه) یا گلوکونودلتا لاکتون (یک اسید غذایی ملایم) استفاده می شود. برای پنیرهای آنزیمی (رنت)، معمولا مایه پنیر تولید شده از طریق فرآیند بیولوژیکی میکروبی استفاده می شود.

• گاهی کلرید کلسیم به پنیر اضافه می شود تا خاصیت انعقادی شیر را بهبود بخشد.
• طعم دهنده

بسته به پنیر ممکن است طعم دهنده اضافه شود. برخی از مواد رایج عبارتند از: گیاهان، ادویه جات، فلفل دلمه ای و شیرین، ترب کوهی.

استارتر

به کشت (استارتر) های تولید پنیر، باکتری اسید لاکتیک (LAB) می گویند. زیرا منبع اصلی انرژی آن ها لاکتوز موجود در شیر و محصول متابولیک اولیه آن ها اسید لاکتیک است.

طیف گسترده ای از کشت های باکتریایی موجود است که طعم و ویژگی های متمایز پنیرها را ایجاد می کنند.

از استارترها در مراحل اولیه تولید پنیر برای کمک به انعقاد توسط کاهش pH، قبل از افزودن مایه پنیر استفاده می شود. متابولیسم استارترها ترکیبات طعم مطلوبی را ایجاد می کند. هم چنین از رشد موجودات فاسد کننده و عوامل بیماری زا جلوگیری می کند.

کشت های باکتری جانبی

از کشت های جانبی برای تأمین یا تقویت طعم و بافت ویژه پنیر استفاده می شود. کشت جانبی متداول اضافه شده در طول تولید شامل Lactobacillus casei و Lactobacillus plantarum می باشند.

ویدیو: نحوه تولید پنیر در کارخانه از صفر تا صد

فرآیند تولید پنیر

فرآیند تولید پنیر شامل مراحل پی در پی زیر می باشد:

1. استاندارد کردن شیر

در این مرحله شیر را تحت سانتریفیوژ قرار می دهند. این مرحله به طور کلی نسبت پروتئین و چربی شیر را برای تولید پنیر با کیفیت برتر بهینه می کند.

2. فرآیند حرارتی (پاستوریزاسیون)

بسته به نوع پنیر مورد نظر، شیر ممکن است پاستوریزه شود یا با حرارت ملایم تیمار شود. در نتیجه تعداد ارگانیسم های فساد زا کاهش یافته و محیط برای رشد استارتر های اولیه بهبود می یابد.

برخی از انواع پنیر از شیر خام تهیه می شوند بنابراین، پاستوریزه نمی شوند و تحت عملیات حرارتی قرار نمی گیرند.

3. خنک کردن شیر

شیر پس از پاستوریزاسیون یا عملیات حرارتی تا 32 درجه سانتیگراد سرد می شود. از این رو شیر به دمای مورد نیاز برای رشد باکتری های استارتر برسد.

در صورت استفاده از شیر خام، شیر باید تا 32 درجه سانتی گراد گرم شود.

4. تلقیح کشت باکتری استارتر و جانبی

استارترها و هر گونه باکتری کمکی غیر استارتر به شیر اضافه می شود.

پس از افزودن استارتر آن را به مدت 30 دقیقه روی حرارت (90 درجه فارنهایت) قرار دهید تا رسیده شود.

مرحله رسیدن باعث رشد باکتری ها برای شروع فرایند تخمیر می شود. شیر باید عاری از هرگونه آنتی بیوتیک باشد تا باکتری ها بتوانند تخمیر را انجام دهند. آنتی بیوتیک ها ممکن است باعث کند شدن رشد استارتر و تولید اسید شوند. این امر سبب تولید پنیر با کیفیت پایین تر می گردد.

5. افزودن رنت و تشکیل دلمه (لخته)

مایه پنیر آنزیمی است که روی پروتئین های شیر عمل کرده و دلمه را تشکیل می دهد. این ماده کازئین کلوئیدی را به پاراکازئین نامحلول و پپتید غنی از کربوهیدرات منعقد می کند.

پس از افزودن رنت شیر را حدود 30 دقیقه بدون مزاحمت رها کنید تا دلمه سفت شود. منابع جایگزین آنزیم مایه پنیر ترکیبی از رنین و پپسین، منعقد کننده های قارچی می باشند.

6. برش دلمه

این مرحله اجازه می دهد تا دلمه تخمیر شود و به pH (6.4)  برسد. سپس، دلمه را با یک دستگاه برش پنیر به مکعب های کوچک تقسیم کنید.

این مرحله اجازه می دهد تا آب پنیر به راحتی از دلمه جدا شود. دلمه در اندازه مکعب های کوچک پنیر با رطوبت کم تولید می کند. در حالی که مکعب های بزرگ پنیر با رطوبت بالا تولید می کند.

7. افزودن نمک

این فرآیندی است که در آن نمک به عنوان یک تثبیت کننده عمل می کند و عمر مفید پنیر را افزایش می دهد. می توان نمک را روی دلمه پاشید یا پنیر تازه تهیه شده را در محلول نمک آغشته کرد.

از مزایای این مرحله :

• رشد میکروارگانیسم های فساد زا را سرکوب می کند.
• میزان رطوبت پنیر را کاهش می دهد.
• نمک زدن همچنین طعم و بافت مشخصی به پنیر می افزاید.

8. قالب دهی پنیر

در این مرحله از تولید پنیر، قطعات پنیر را در قالب‌های پنیر قرار دهید. سپس به دلمه فشار هیدرولیکی وارد کنید. این مرحله را می‌توان در مورد پنیرهایی با بافت باز (پنیرهای متخلخل) نادیده گرفت.

در پنیر چدار، قبل از پرس کردن، مرحله پشته‌گذاری انجام می‌شود که در آن قطعات دلمه روی هم چیده شده و به‌طور دوره‌ای در طی فرآیند چدار شدن وارونه می‌شوند. این مرحله آب پنیر بیشتری را خارج کرده و باعث فشردگی بیشتر و شکل مشخص پنیر می‌شود.

9. ذخیره سازی و رسیدن پنیر

پنیر را در مکان خشک و خنک، تحت کنترل دما و رطوبت تا رسیدگی موردنظر دلخواه نگهداری کنید. مدت رسیدن پنیر از چند ماه تا چند سال متفاوت است.

این مرحله به تغییرات آنزیمی در بخش پروتئین و چربی پنیر اجازه می دهد که به ایجاد طعم، عطر، بافت و غیره کمک کند.

10. بسته بندی

بسته بندی مناسب و ویژگی های آن را قبلا بطور کامل در مقاله “بررسی انواع بسته بندی های پنیر (از ساده ترین تا پیشرفته ترین تکنولوژی )” توضیح داده ایم.

برای آشنایی بیشتر با روش تولید پنیر، اینجا کلیک کنید.