توسط : صنایع غذایی از اتاق تمیز استفاده می‌کنند تا یک محیط استاندارد برای تولید محصولات داشته باشند. اما کاربردهای اتاق تمیز در صنایع غذایی چیست؟ صنایع غذایی باید چه استانداردهایی را هنگام ساخت اتاق تمیز رعایت کنند؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا به‌طور کامل در مورد اتاق تمیز در صنایع غذایی صحبت کنیم.
دلایل استفاده از اتاق تمیز در صنایع غذایی چیست؟
ایمنی و کیفیت مواد غذایی حرف اول را در صنایع غذایی می‌زند. استفاده از اتاق تمیز در صنایع غذایی یک روش ضروری برای تضمین ایمنی و کیفیت مواد غذایی و همچنین رعایت الزامات بازارهای بین‌المللی هنگام صادرات محصولات است.
یکی از مهم‌ترین خصوصیات این اتاق‌ها این است که میکروب‌ها، باکتری‌ها و قارچ‌ها هیچ راه ورودی به آنها نخواهند داشت. در نتیجه، اتاق‌های تمیز عاری از هرگونه آلودگی هستند و می‌توانند بهترین محیط برای تولید و بسته‌بندی مواد غذایی باشند.
کاربرد اتاق تمیز صنایع غذایی
در ادامه به برخی از کاربردهای این اتاق‌ها در صنایع غذایی اشاره می‌کنیم:
۱. مواد غذایی بدون گلوکز و لاکتوز
تولید مواد غذایی بدون گلوکز و لاکتوز به دلیل نیاز به شرایط بهداشتی بسیار بالا و جلوگیری از آلودگی‌های متقاطع با دیگر محصولات، در اتاق‌های تمیز انجام می‌شود. این محیط‌ها تضمین می‌کنند که محصول نهایی عاری از هرگونه آلودگی یا میکروب خواهد بود که ممکن است کیفیت یا سلامت محصول را تحت تأثیر قرار دهد.
۲. میوه و سبزیجات
برای حفظ تازگی و جلوگیری از آلودگی میوه و سبزیجات، مراحل شستشو، برش، بسته‌بندی و نگهداری آنها در اتاق‌های تمیز انجام می‌شود. این روش کمک می‌کند تا محصولات برای طولانی‌مدت تازه بمانند و از انتقال آلودگی‌ها جلوگیری می‌شود.
۳. بسته‌بندی مواد غذایی دریایی
مواد غذایی دریایی بسیار حساس هستند و سریعاً دچار فساد می‌شوند. بسته‌بندی این محصولات در اتاق‌های تمیز انجام می‌شود تا از هرگونه آلودگی میکروبی و کاهش ماندگاری محصول جلوگیری شود. این محیط‌ها به حفظ کیفیت و طعم اصلی مواد غذایی دریایی کمک می‌کنند.
۴. بسته‌بندی شیرینی‌جات
شیرینی‌جات به دلیل داشتن محتوای قندی بالا مستعد جذب میکروب و آلودگی‌های محیطی هستند. بسته‌بندی آنها در اتاق‌های تمیز از ورود میکروب و آلودگی به داخل بسته‌ها جلوگیری کرده و به حفظ طعم و کیفیت شیرینی‌جات کمک می‌کند.
۵. بسته‌بندی نان
نان نیز یکی از محصولاتی است که در صورت عدم بسته‌بندی صحیح، به سرعت خشک شده یا آلوده می‌شود. استفاده از اتاق‌های تمیز برای بسته‌بندی نان باعث می‌شود تا محصول نهایی برای مدت طولانی‌تری تازه و خوش‌طعم باقی بماند.
استفاده از اتاق تمیز در صنایع غذایی نه تنها به بهبود کیفیت محصولات کمک می‌کند؛ بلکه می‌تواند سلامت مصرف‌کنندگان را نیز تضمین کند.
تجهیزات استفاده شده در اتاق تمیز صنایع غذایی چه هستند؟
برای ساخت اتاق تمیز صنایع غذایی، تجهیزات و شرایط مختلفی در نظر گرفته می‌شود که در ادامه معرفی می‌کنیم:
امکانات کنترل دما
اتاق تمیز در صنایع غذایی باید مجهز به تهویه مطبوع باشد. دمای کارگاه فرآوری گوشت و آبزیان در تابستان نباید از ۱۵ درجه سانتی‌گراد تا ۱۸ درجه سانتی‌گراد تجاوز کند. همچنین، دمای اتاق مارینینگ فرآورده‌های گوشتی نباید از ۴ درجه سانتی‌گراد بیشتر شود.
تجهیزات اصلی اتاق تمیز
تجهیزات اتاق تمیز صنایع غذایی عبارت‌اند از:
- دوش هوا
- هواساز و هواساز هایژنیک
- پس ترو
- ایستگاه‌های کاری جریان آرام
- هودهای بخار
- چراغ‌های اتاق تمیز
- فیلترها
- تجهیزات یونیزه کننده و محفظه‌های دیوار نرم
تجهیزات بهداشتی پرسنل
علاوه برتجهیزات اصلی اتاق تمیز در صنایع غذایی، تجهیزات بهداشتی پرسنل نیز باید در نظر گرفته شوند:
- اتاق تمیز باید مجهز به رختکن متناسب با تعداد پرسنل باشد.
- اتاق تمیز باید مجهز به اتاق دوش باشد.
- ورودی اتاق تمیز باید مجهز به وسایل شستشو و ضدعفونی دست متناسب با تعداد پرسنل باشد.
الزامات و استانداردهای اتاق تمیز برای صنایع غذایی چیست؟
برای ساخت یک اتاق تمیز استاندارد باید به الزامات و شرایط زیر دقت شود:
سطوح تمیز
تمیزی اتاق تمیز در تولید مواد غذایی به ماهیت محصول و اهداف کیفی سازنده بستگی دارد که در آن سطوح تمیز ISO 8 (مطابق با کلاس ۱۰۰۰۰۰ طبق FS 209E) و ISO کلاس 7 (مرتبط با کلاس ۱۰۰۰۰ طبق FS 209E) است.
اصول طراحی و ساخت
اتاق تمیز در صنایع غذایی علاوه بر کنترل عوامل محیطی باید اصولی ساخته شود تا خود عامل عفونی برای محصول تولیدی نباشد. اصول طراحی و ساخت اتاق تمیز عبارت‌اند از:
طراحی و چیدمان
اتاق‌های تمیز باید به گونه‌ای طراحی و چیده شوند که تولید در مناطق متوالی با ترتیب معقول و متناسب با ترتیب فعالیت‌های تولیدی انجام شود.
منطقه کار
در طول فرآیند تولید، باید فضای کافی برای چیدمان ماشین آلات و مواد به ترتیب و معقول وجود داشته باشد. همچنین باید خطر سردرگمی بین محصولات یا اجزای محصول به حداقل برسد.
سطح تماس
سطح اتاق تمیز که در آن، امکان تماس مستقیم با محصول وجود دارد، باید صاف، بدون ترک و درزهای باز باشد. این سطوح نباید منبع تجمع میکروب‌ها و آلودگی‌ها باشند. آنها باید امکان تمیز کردن آسان و مؤثر را فراهم کنند.
منطقه غیرقابل تمیز کردن
کانال‌ها، فرورفتگی‌ها، نقاط تهویه و سایر قسمت‌های اتاق باید به گونه‌ای طراحی و نصب شوند که تمیز کردن آنها آسان باشد و هیچ قسمتی کثیف نماند.
تهویه
اتاق‌های تمیز باید دارای تهویه مناسب و تجهیزات کنترل هوا (از جمله تجهیزات تصفیه هوا در سطوح کافی برای جلوگیری از آلودگی و همچنین کنترل دما و رطوبت در صورت لزوم) متناسب با محصولات در حال پردازش باشند.
در چه قسمت‌هایی از صنایع غذایی از اتاق تمیز استفاده می‌شود؟
در صنایع غذایی، اتاق‌های تمیز در بخش‌های مختلفی برای تضمین کیفیت و بهداشت محصولات استفاده می‌شوند. در ادامه به برخی از این بخش‌ها اشاره می‌کنیم:
۱. بخش پر کردن بسته
بخش پر کردن بسته‌ها یکی از حساس‌ترین مراحل در فرآیند تولید مواد غذایی است. در این بخش، محصول نهایی در بسته‌های خود قرار می‌گیرد و نیاز به محیطی بسیار تمیز و عاری از هرگونه آلاینده دارد تا از آلودگی محصول جلوگیری شود.
۲. بخش بستن درب بسته‌بندی‌ها
پس از پر کردن بسته‌ها، درب‌های آنها باید به‌طور محکم و بهداشتی بسته شوند. این فرآیند نیز در اتاق‌های تمیز انجام می‌شود تا از ورود هرگونه میکروارگانیسم‌ها یا ذرات معلق به داخل بسته‌ها جلوگیری گردد.
۳. پر کردن قوطی کنسرو
پر کردن قوطی‌های کنسرو یکی از مراحل حساس در تولید مواد غذایی کنسروی است. این فرآیند نیاز به دقت بالا و محیطی عاری از آلودگی دارد تا از فساد محصول در آینده جلوگیری شود. اتاق‌های تمیز محیطی مناسب برای انجام این کار فراهم می‌کنند.
۴. بخش برش‌زدن
برش‌زدن محصولات غذایی مانند گوشت، سبزیجات و میوه‌ها نیاز به محیطی تمیز و استریل دارد تا از انتقال آلودگی به محصول جلوگیری شود. اتاق تمیز در صنایع غذایی این اطمینان را می‌دهد که مراحل برش در شرایط بهداشتی انجام شود.
۵. بخش فرم‌دهی محصولات غذایی
فرم‌دهی محصولات غذایی مانند خمیر نان، کیک یا شیرینی‌جات نیاز به محیطی تمیز و کنترل‌شده دارد تا از هرگونه آلودگی جلوگیری شود و محصول نهایی دارای کیفیت مطلوب باشد. اتاق‌های تمیز به حفظ این شرایط کمک می‌کنند.
استفاده از اتاق‌های تمیز در این بخش‌ها باعث می‌شود تا محصولات غذایی با کیفیت بالاتر و مدت زمان ماندگاری بیشتری تولید شوند و همچنین سلامت مصرف‌کنندگان تضمین گردد.
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم به‌طور جامع در مورد اتاق تمیز در صنایع غذایی صحبت کنیم؛ استفاده از اتاق تمیز در صنایع غذایی بسیار مهم و حیاتی است. اتاق‌های تمیز محیط‌هایی هستند که با استفاده از فیلترهای خاص و تکنولوژی‌های پیشرفته، میزان آلودگی هوا، ذرات معلق و میکروارگانیسم‌ها در آنها به حداقل ممکن می‌رسد.
