توسط : تابستان برای مرغ و خروس هایی که در حیاط خانه یا محیط های نیمه صنعتی نگهداری می شوند، می تواند فصلی پرخطر و طاقت فرسا باشد. دمای بالای هوا، تابش مستقیم آفتاب و کاهش کیفیت تهویه، شرایطی را ایجاد می‌کند که تهدید کننده سلامت پرندگان است. در چنین شرایطی، یک اشتباه کوچک در مدیریت، می تواند منجر به افت تولید تخم، کاهش اشتها، و در موارد شدید، مرگ مرغ و خروس شود.
برای جلوگیری از چنین پیامدهایی، آشنایی با اصول صحیح نگهداری مرغ و خروس، تغذیه ی متناسب با فصل و اقدامات به موقع درمانی ضروری است. در این نوشته، به طور کامل به بررسی همه جانبه الزامات نگهداری مرغ و خروس در فصل گرم پرداخته ایم.
شرایط محیطی استاندارد برای نگهداری مرغ و خروس در فصل گرما
در فصل تابستان، محیط نگهداری پرندگان باید به‌گونه ای طراحی شود که از تابش مستقیم آفتاب، افزایش بیش از حد دما و تهویه نامناسب جلوگیری شود. استفاده از سقف های عایق، نصب سایه بان، ایجاد جریان طبیعی هوا از طریق بازشوهای مناسب، و کاهش تراکم پرندگان در قفس ها از اصلی ترین اقدامات اولیه به شمار می رود.
توجه به تغذیه مرغ و خروس نیز در فصل گرما بسیار حائز اهمیت است. لازم است در تمام ساعات روز، تغذیه کافی و ایده آل و از همه مهم تر آب تمیز، تازه و خنک در اختیار پرندگان قرار داشته باشد تا از دهیدراته شدن بدن آن ها پیشگیری شود.
غذای مرغ و خروس در تابستان چگونه باید باشد؟
در فصل تابستان، متابولیسم بدن مرغ و خروس ها کاهش می یابد و مصرف خوراک به صورت طبیعی افت می‌کند. در این شرایط، انتخاب غذای مرغ و خروس باید با دقت انجام شود تا علاوه بر تأمین نیازهای تغذیه ای، موجب افزایش فشار گرمایی بر بدن پرنده نشود.
در این فصل، استفاده از دانه هایی نظیر ذرت آسیاب شده، گندم، جو و سبوس که هضم آسان تری دارند، نسبت به خوراک های سنگین تر و چرب تر، توصیه می شود. همچنین می توان از پودر یونجه خشک، کنجاله سویا در مقادیر کنترل شده و منابع کلسیم مانند صدف خردشده در جیره استفاده کرد. علاوه بر این، افزودن ویتامین ها و مکمل های معدنی به ویژه ویتامین C و E در آب آشامیدنی، به بهبود سیستم ایمنی و افزایش تحمل گرما در پرندگان کمک می‌کند.
بهتر است وعده های غذایی در ساعات خنک تر روز، یعنی صبح زود و عصر، به پرندگان داده شود تا مصرف خوراک به حداکثر برسد و فشار گرمایی ناشی از فرایند هضم کاهش یابد. در طول روز نیز باید آب کافی و خنک در دسترس باشد، زیرا آب نه تنها برای آبرسانی، بلکه برای کمک به هضم و جذب مؤثر مواد غذایی اهمیت دارد.
کاهش مصرف نمک و پرهیز از خوراک های مانده یا کپک زده نیز از مواردی است که باید به صورت جدی رعایت شود تا از بروز مسمومیت‌های غذایی و اختلالات گوارشی در هوای گرم جلوگیری شود.
علائم گرمازدگی در مرغ و خروس را چگونه شناسایی کنیم؟
گرمازدگی یکی از شایع ترین مشکلات مرغ و خروس در تابستان است که در صورت عدم رسیدگی، می تواند منجر به مرگ پرنده شود. علائم آن معمولاً شامل موارد زیر می باشد :
- نفس سریع و دهانی
- باز نگه داشتن بال ها
- کاهش تحرک و بی‌حالی
- گوشه گیری و بی رمقی
- کاهش مصرف خوراک
- افت تولید تخم مرغ
راهکارهای اصولی برای درمان گرمازدگی پرندگان
در صورت مشاهده علائم گرمازدگی، لازم است اقدامات اولیه برای درمان گرمازدگی پرندگان به سرعت انجام شود. نخستین اقدام، انتقال فوری پرنده به محیطی خنک، سایه دار و با تهویه مناسب است. فراهم کردن آب خنک و افزودن محلول های الکترولیت به آب آشامیدنی، باعث جبران مایعات و املاح از دست رفته می شود.
همچنین استفاده از پنکه یا مه پاش با شدت مناسب، در کاهش دمای محیط بسیار مؤثر است. در شرایط پیشرفته تر، تزریق سرم و مداخلات دامپزشکی زیر نظر متخصص ضروری خواهد بود. تأخیر در اقدامات درمانی ممکن است منجر به آسیب های غیرقابل جبران شود.
در ادامه، چند راهکار خانگی برای درمان گرما زدگی در مرغ و خروس آورده شده است. این روش ها کمک می‌کنند پرندگان سریع تر بهبود پیدا کنند و از خطر مرگ ناشی از گرمای شدید نجات یابند:
- پاهای پرنده را در آب خنک (حدود ۲۰–۲۵ درجه) قرار دهید تا دمای بدنش به‌تدریج پایین بیاید. دقت داشته باشید که هرگز پرنده را مستقیماً در آب سرد یا یخ نیندازید، چون باعث شوک حرارتی می شود.
- با یک اسپری آب، بدنه و زیر بال های پرنده را با کمی رطوبت خنک کنید. از خیس کردن کامل پرهیز کنید تا پرنده دچار لرز نشود.
- در آب آشامیدنی پرنده چند قطعه کوچک یخ همراه با 3 الی 4 قطره سرکه سیب طبیعی اضافه کنید. دقت کنید که آب بیش از اندازه خنک نباشد.
- محلول الکترولیت خانگی بسازید. برای این کار 1 لیتر آب، 1 قاشق چای خوری نمک،۱ قاشق چای خوری شکر و کمی جوش شیرین ( نوک قاشق چایخوری) را با هم ترکیب کرده و در آبخوری پرندگان بریزید.
پیشگیری از گرمازدگی مرغ و خروس در تابستان
پیشگیری همواره بهترین و کم هزینه ترین راهکار است. استفاده از عایق های حرارتی در سقف و دیوارها، ایجاد تهویه طبیعی از طریق پنجره های مقابل هم، کنترل تعداد پرندگان در هر واحد فضای نگهداری، تأمین چند منبع آب در نقاط مختلف، و اجرای برنامه غذایی متناسب با فصل از جمله راهکارهای کلیدی برای کاهش خطر گرمازدگی محسوب می شود.
همچنین پایش روزانه وضعیت رفتاری و فیزیولوژیکی پرندگان در ساعات میانی روز، به تشخیص زود هنگام هرگونه اختلال کمک می‌کند.
جمع بندی نهایی
در فصل تابستان، رعایت الزامات زیستی و بهداشتی نقش حیاتی در حفظ سلامت مرغ و خروس ها ایفا می‌کند. تغذیه صحیح با تمرکز بر انتخاب مناسب ترین غذای مرغ و خروس، مدیریت دقیق شرایط محیطی و پاسخ سریع به علائم اولیه، از مهم ترین عوامل در حفظ سلامت گله در این فصل است. همچنین، در صورت بروز مشکل، آشنایی با اصول درمان گرمازدگی پرندگان می تواند از تلفات و کاهش بهره وری جلوگیری کند. رعایت این اصول ساده اما مؤثر، ضامن پایداری تولید و سلامت پرندگان در شرایط آب و هوایی گرم خواهد بود.
